چهارمین جلسه عرفان اسلامی
ارتباط منزل تهذیب با منازل بدایات و ریاضت؟!
متن خواجه عبدالله انصاری:
التهذیب، محنة أهل البدایات.
شرح متـــــن:
منزل تهذیب، با نهمین منزل سیر و سلوک، یعنی «مقام ریاضت» تناسب زیادی دارد. خواجه عبدالله، رضوان الله تعالی علیه، منزل تهذیب را مِحنت اهل بدایات دانسته است.
معنای لغوی محنت:
مِحنت در لغت به معنای چیزی است که انسان به وسیله او اختبار و آزمایش می شود؛ ابن منظور در کتاب لسان العرب، محنت را این گونه معنا کرده است: "المِحْنة: واحدة المِحَنِ، التی یُمتَحَنُ بها الإِنسانُ من بلیة، نستجیر بکرم الله منها"؛ محنت، آن چیزیست که انسان با آن امتحان و ارزیابی می شود.
روشن است که جایگاه امتحان در پایان و حتّی پس از آن است لذا خواجه می فرماید: منزلِ تهذیب نفس، در واقع ایستگاهی برای ارزیابی و محکِ درستی پیماییِ «منازل ده گانه بدایات» است به طوری که اگر کسی نتواند از این منزل، به سلامت، گُذر کند به معنای آن است که هنوز منازل ده گانه بدایات را، که 16 منزل، قبل از منزل تهذیب است را به طور کامل طیّ نکرده است.